Tagalog/Pandiwa

Mula Wikibooks

Ang pandiwa o berbo ay bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o galaw. Ito ay tinatawag na verb sa wikang Ingles.

Mga aspekto ng PANDIWA[baguhin]

Perpektibo o Naganap[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng kilos o gawang natupad na.

Halimbawa:
Nagdeposito ng pera sa bangko si Charles.

Imperpektibo o Nagaganap[baguhin]

Ito ay ang pagkilos na kasalukuyang ginagawa.

Halimabawa: Bumibili ako ng kape ngayon sa tindahan.

Kontemplatibo o Magaganap[baguhin]

Ito ay ang pagkilos na hindi pa nagagawa o gagawin pa lamang.

Halimbawa:
Magluluto siya ng masarap na itlog

Perpektibong Katatapos o Kagaganap[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng kilos na sandali lamang pagkatapos ito ginawa.

Halimbawa:
Kagagaling niya lamang sa probinsya kaya kailangan niyang magpahinga mula sa mahabang biyahe.

Mga tinig[baguhin]

Tahasan[baguhin]

Ako ay binigyan ako ng bahay malaki na mas malaki pa sa bahay ko, at iyon ay desk jocks.

Kailanan[baguhin]

Isahan[baguhin]

Ito ay kapag ang pandiwa ay nasa payak na anyo.

Halimbawa:

Si Evean ay nag rereview sa canteen kahit magulo.

Maramihan[baguhin]

Ito ay marami ang simuno at kilos na isinasaad.

Halimbawa:

Ang mga bata ay nagtatakbuhan kahit na mainit

Mga panlaping makadiwa[baguhin]

Panlaping banghayin[baguhin]

Ito ay ang panlaping nagbabanghay sa sarili samantalang hindi nagbabago ang salitang-ugat.

isa, maki, magka, maging, magsa, mag, suma
Pawatas Naganap Nagaganap Magaganap
magbigay nagbigay nagbibigay magbibigay
magsagawa nagsagawa nagsasagawa magsasagawa

Panlaping makabanghay[baguhin]

Ito ay kapwa nababanghay ang panlapi at salitang-ugat na nilalapian.

Um Ma i, in, o hin Ka-an Ma-an
[1]mag Naka An o han mang Ma-in
Pa-an Pag-an Pag-in
Nyutral Naganap Nagaganap Magaganap
lumilipad lumipad lumilipad lilipad
tumatakbo tumakbo tumatakbo tatakbo

Pagbabanghay[baguhin]

Pandiwa sa Ma[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng kasadyaan o ikaaari.

mauna
nauna
nauuna
mauuna

Pandiwa sa Ipa[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng utos o mungkahi.

ipaabot
ipinaabot
ipinapaabot
ipaaabot
ipa
ipinaigib
ipinapaigib
ipaiigib

Pandiwa sa Ipag[baguhin]

Ito ay nagbibigay ng utos o pakikiusap.

ipagbili
ipinagbili
ipinagbibili
ipagbibili

Pandiwa sa Mag[baguhin]

Ito nagbibigay diwa sa pagganap.

magsabi
nagsabi
nagsasabi
magsasabi

Pandiwa sa Maki[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng pakikisama sa gawa.

makibagay
nakibagay
nakikibagay
makikibagay
makikisakay

Panlaping Mapa[baguhin]

Ito ay nagbabadya ng maaaring maganap.

mapabuti
napabuti
napapabuti
mapapabuti

Panlaping Magka[baguhin]

Ito ay ginagamit para sa di-kusang pagkilos.

magkasundo
nagkasundo
nagkasusundo
magkasusundo

Panlaping Magsi[baguhin]

Ito ay para sa sabay-sabay na pagkilos.

magsikain
nagsikain
nagsisikain
magsisikain

Panlaping Maka[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng kasadyaang pagkilos.

makatakas
nakatakas
nakatatakas
makatatakas

Panlaping Magsa[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng magkatulad na pagkilos.

magsadula
nagsadula
nagsasadula
magsasadula

Mga pandiwang walang-banghay[baguhin]

Ipinagaalinlangan ang katumpakan ng seksyong ito. Sumali sa usapan upang mapabuti ang babasahing ito.

Ang pandiwang walang banghay ay hindi nagbabago kahit saan mang aspeto.

Ay[baguhin]

Ito ay tagatulong ng pandiwa at nagdurugtong sa simuno at panaguri. Halimbawa:

Ang aso ay natutulog sa bakuran.

May[baguhin]

Ito ay sinusundan ng pangngalan, pang-uri, pang-abay, pandiwa, panghalip panao at pantukoy na mga.

Halimbawa:
May mga bagong tauhan si Ian Patrick.

Mayroon[baguhin]

Ito ay sinusundan ng kataga o panghalip na panao sa kaukulang palagyo.

Halimbawa:
Mayroon kaming luma at sira-sirang tindang damit.

Hala[baguhin]

Ito ay ginagamit kung ang diwang pinapahayag ay nakikiusap o nagbababala.

Halimbawa:
Hala ka, huli ka na.
Hala, mauna na kayo.

Mga pandiwang di-karaniwan[baguhin]

Maylipat na may pungos[baguhin]

Ito ay may titik na nag-iiba ng lunan sa loob ng salita.

Tupdin (tuparin), tamnan (taniman) , sidlan (siliran)

Maypalit[baguhin]

Ito ay kapag mayroong isa o dalawang titik na napalitan ng iba.

Hagkan (halikan), datnan (datingan), tawanan (tawahan)

Maypungos[baguhin]

Ito ay kapag may nabawas na titik sa unahan ng salita.

magpasabi (pasabi) magpasulat (pasulat)

Pagkakaisa ng simuno at pandiwa[baguhin]

  • Ang simunong nasa kailanang isahan ay nangangailangan ng pandiwang isahan din.
Halimbawa:
Si Neil Christian ay naglalakad sa kahabaan ng Dead Sea.
  • Ang simunong nasa kailanang maramihan ay humihingi ng pandiwang maramihan din.
Halimbawa:
Sina Ian Patrick at Hazzan ay nagsipagtapos sa kolehiyo.

Pokus ng Pandiwa[baguhin]

Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa simuno.

Tagaganap o Aktor[baguhin]

Ang simuno o paksa ang gumaganap sa kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Si Ian Patrick ay bumili ng mga ari-arian.

Layon[baguhin]

Ang paksa ng pangungusap ay ang layon.

Halimbawa:
Ang basura ay ipatatapon ko bukas.

Ganapan[baguhin]

Ang lugar o pook kung saan ginanap ang kilos.

Halimbawa:
Ang bakanteng lote ay tinataniman nila ng palay.

Tagatanggap[baguhin]

Ang simuno ang pinaglalaanan ng kilos.

Halimbawa:
Ipagsasalok mo ng tubig ang bisita.

Gamit[baguhin]

Ang kasangkapan o bagay na ginagamit ang gagawa ng kilos.

Halimbawa:
Ang abaka ay ipantatali niya sa duyan.

Sanhi[baguhin]

Ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan o sanhi.

Halimbawa:
Ikinagagalak niya ang pagtanggap sa kanyang pag-ibig.

Direksyon[baguhin]

Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Ang Chocolate Hills ay pinuntahan nila.

Kaganapan[baguhin]

Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa panag-uri.

Tagaganap[baguhin]

Ito ay ang bahagi ng panag-uri ang gumaganap ng kilos ng pandiwa. Puwede itong tawaging aktor.

Halimbawa:
Ang unang anibersaryo ng kanilang kasal ay ipinagdiwang ng mag-asawang Dino at Raquel.

Layon[baguhin]

Ito ay kung ano ang bagay na tinutukoy ng pandiwa.

Halimbawa:
Sumasayaw ng tinikling ang mga taga nayon.

Tagatanggap[baguhin]

Ito ay kung sino ang nakikinabang sa kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Nagluto si Nida ng Spaghetti para sa kanyang mga anak.

Ganapan[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng lugar na ginaganapan ng kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Nag-aararo sa bukid ang ama ni Ian Patrick.

Kagamitan[baguhin]

Ito ay kung anong bagay o instrumento ang ginagamit upang magawa ang kilos ng pandiwa.

Halimbawa:
Ang lamesa ay pinunasan ni Ian Patrick ng basahan.

Direksyon[baguhin]

Ito ay nagsasaad ng direksyon ng kilos na taglay ng pandiwa,

Halimbawa:
Ang mga panauhin naming balikbayan ay ipinasyal namin sa Luneta .

Mga gamit ng pangngalang pandiwa[baguhin]

Ang pangngalang-pandiwa ay binubuo ng panlaping pag- at salitang ugat.

pag + sukat = pagsukat
pag + tulong = pagtulong

Bilang simuno ng pangungusap[baguhin]

Halimbawa:
Ang pagtulong sa kapwa ay MABUTI

Bilang tuwirang layon sa pandiwa[baguhin]

Halimbawa:
Si Patrick Joshua ay mahilig sa PAGKAIN

. Hays

Bilang kaganapang pansimuno[baguhin]

Halimbawa:
Ang susi sa tagumpay ay pagtitiis.

Bilang di-tuwirang layon[baguhin]

Halimbawa:
Si Engineer Patrick ay magtatayo ng paaralan ukol sa pagtuturo ng Tagalog at Ingles

.

Bilang layon sa pang-ukol[baguhin]

Halimbawa:
Ang paksa ng pag-uusap ay tungkol sa pagsugpo ng kahirapan.

Halimbawa: Para sa kalikasan ang ginawang pagsisikap ng mga magulang


Uri ng Pandiwa[baguhin]

katawanin[baguhin]

Tinatawag nating katawanin kung ang pandiwa ay makapagiisa o buo ang kilos ng pangungusap.
Halimbawa
Nagiyakan ang mga tao sa kanyanag pagbabalik.
Lumahok sa paligsahan si Narciso Reyes sa pagsulat.
  1. perpektibo ng aral gamit ang panlaping MAG