Tagalog/Pangungusap

Ang Pangungusap ay ang kalipunan ng mga salitang nagsasaad ng isang buong diwa. Ito ay may patapos na himig sa dulo na nagsasaad ng diwa o kaisipang nais niyang ipaabot. Ito ay tinatawag na Sentence sa wikang Ingles.

Mga Bahagi ng Pangungusap

Simuno o Paksa

Ang Simuno o Paksa (Subject sa wikang Ingles) ang ang bahaging pinag-uusapan o pinagtutuunan ng pansin sa loob ng pangungusap. Ang paksa o simuno ay maaaring gumaganap ng kilos o pinagtutuunan ng diwang isinasaad sa pandiwa at ganapan ng kilos ng paadiwa.

Halimbawa:

Naglalaro si Crisanto ng chess. (gumanap ng kilos)

Inihaw ni Wilson ang mga nahuling isda (pinagtutuunan ng diwang isinasaad ng pandiwa)

Si Melody ay kumakanta sa plaza ngayon.

Panaguri

Ang Panaguri (Predicate sa wikang Ingles) ang bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa. Ito ay naglalahad ng mga bagay hinggil sa simuno.

Ito ay maaaring:

• panaguring pangngalan
• panaguring panghalip
• panaguring pang-uri
• panaguring pandiwa
• panaguring pang-abay
• panaguring pawatas

Halimbawa:

• Bangus ang pambansang isda ng Pilipinas. (pangngalan)
• Sila ang aawit sa misa. (panghalip)
• Malulusog ang anak niyang kambal. (pang-uri)
• Naglalabada ang kanyang ina. (pandiwa)
• Dahan-dahan ang kanyang pag-akyat. (pang-abay)
• Magtanim ng orkidyas ang kinahihiligan niya. (pawatas)

Mga Kayarian ng Pangungusap

Payak

Ito nagsasaad ng isang diwa at nagtataglay lamang ng iisang sugnay na makapag-iisa.

Halimbawa:

Si Andres Bonifacio ay isang matapang na bayani.

Mga Kayarian ng Payak na Pangungusap

Payak na Simuno at Payak na Panaguri

Halimbawa:

Si Jose Rizal ang pambansang bayani ng Pilipinas.

Tambalang Simuno at Payak na Panaguri

Halimbawa:

Si Ding at Dang ay matalino sa matematika.

Payak na Simuno at Tambalang Panaguri

Halimbawa:

Si Toto ay matulungin at madasalin.

Tambalang Simuno at Tambalang Panaguri

Halimbawa:

Ang Pransya at Alemanya ay magkalapit at makaibigang bansa.

Isang sambitla na may patapos na himig sa dulo

Halimbawa:

Umuulan!

Sunog!

Tambalan

Ito ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapag-iisa at pinag-uugnay ng mga pangatnig o paggamit ng tuldukwit (;).

Halimbawa:

Ang ilan sa mga mag-aaral ay hindi gumagawa ng takdang-aralin; samantalang ang karamihan ay gumagawa.

Hugnayan

Ito ay binubuo ng isang sugnay na makapag-iisa at isa o higit pang sugnay na di-makapag-iisa.

Halimbawa:

Ang manggagawang ginantimpalaan dahil sa kanyang kasipagan sa pagtatrabaho sa kompanya ay nanay ni Randy.

Langkapan

Ito ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapagiisa at isa o higit pang sugnay na hindi makapagiisa.

Halimbawa:

Tayong mga magkakagrupo ay kailangang magtulungan para mabilis nating matapos ang ating gawain.

Dahil sa tayo ang mamamayan ng Pilipinas, kailangan nating magtulungan upang tumatag ang ekonomiya.

Mga Ayos ng Pangungusap

Karaniwang Ayos

Ang panaguri ay nauuna sa simuno.

Halimbawa:

Mabilis magsampay ng damit si Nena.

Di-karaniwang Ayos

Ang simuno ay nauuna sa panaguri. Kapunapuna ang paggamit ng ay pagkatapos ng simuno sa pangungusap.

Halimbawa:

Si Nena ay mabilis na nagsampay ng damit.

Paraan ng Pagpapalawak ng Pangungusap

Batayang Pangungusap: Nag-aral si Engelbert sa math.

Lagyan ng mga paningit

Kabilang sa mga paningit ay ang mga salitang:   daw,    kaya,    ba,    sana,   at iba pa.

Halimbawa:

Nag-aral kaya sa math si Engelbert?

Gumamit ng pang-uri bilang panuring

Halimbawa:

Nag-aral ng mabuti sa math ang batang si Engelbert.

Gumamit ng pang-abay bilang panuring

Halimbawa:

Nag-aral ng mabuti sa math si Engelbert para sa darating na kompetisyon.

Mga Uri ng Pangungusap

Paturol

Ito ay nagsasaad ng katotohanan o isang kaganapan. Nagtatapos sa bantas na tuldok (.).

Halimbawa:

Ang Asya ang pinakamalaking kontinente.

Ang mga kabataan ngayon ay mahilig magbulakbol.

Ang EDSA Shrine ay dausan ng mga pag-aaklas.

Pautos

Ito ay naghahayag ng utos o kahilingan. Nagtatapos din a bantas na tuldok(.)

Halimbawa:

Dalhan mo ako ng pasalubong.

Anyo ng Pautos

Pautos na Pananggi

Pinangungunahan ng salitang "huwag".

Halimbawa:

Huwag kang lalabas ng bahay.

Pautos na Panag-ayon

Ito ang paksa ng pangungusap ay nasa ikalawang panauhan at may pandiwang nasa anyong pawatas.

Halimbawa:

Ipaluto mo si Marissa ng tinola.

Patanong

Ito aynagsasaad ng isang katanungan.

Anyo ng Patanong

Patanong na masasagot ng OO o Hindi

Halimbawa:

Kumain ka na ba?

Pangungusap na Patanggi ang Tanong

Halimbawa:

Hindi ka ba papasok?

Hindi ka ba kakain dito?

Gumagamit ng Panghalip na Pananong

Ang mga panghalip ay kinabibilangan ng mga salitang:    ano,    alin,    sino,    saan    at iba pa.

Halimbawa:

Ano ang iyong kinain kanina?

Alin ang pipiliin mo?

Nasa Kabalikang Anyo ng Tanong

Halimbawa:

Siya ba ay pupunta rin?

Tayo ba ay aalis na?

Tanong na may Karugtong o Pabuntot

Halimbawa:

Kumain ka na, hindi ba?

Dumaan ka na dito, hindi ba?

Pakiusap

Ito ay nagsasaad o nagpapahayag ng pakiusap.

Halimbawa:

Maaari po kayong umupo.

Pakibuksan mo nga itong lata ng sardinas.

Maaari po ba akong lumabas bukas?

Panamdam

Ito ay nagpapahayag ng matinding damdamin.

Halimbawa:

Hala!

Aba!

Ha!

Hoy!

Gising!

Naku!

Magnanakaw!

Pangungusap na Walang Simuno

Pandamdam

Nagpapahayag ng matinding damdamin.

Halimbawa:

Ay mali!

Aray!

Pakiusap

Nagpapahayag ng kahilingan o pakiusap.

Halimbawa:

Pakiabot nga.

Eksistemsyal

Ito ay pahayag na ginagamitan ng may, mayroon o wala.

Halimbawa:

May tao sa loob.

Mayroon daw ganito roon.

Temporal

Ito ay nagsasaad ng sagot tungkol sa panahon.

Halimbawa:

Sa Linggo.

Mamaya.

Penomenal

Ito ay nagpapahayag ng pangyayari.

Halimbawa:

Lumindol sa Africa.

Bumabagyo sa Bikol.

Pormulasyong Panlipunan

Ito ay nagpapahayag ng paggalang.

Halimbawa:

Makikiraan po.

Tao po.

Salamat po.